Februari 2009

Max van Ravestein: Bij ons, Amsterdam: L.J. veen, 1919 (ps. Melati van Java)

Onder de schuilnaam 'Max van Ravestein' publiceerde Melati van Java een aantal romans. Provocerende romans waren het, waarin controversiële vraagstukken centraal stonden. Kloeke romans ook, want Bij ons telt 346 pagina's.

Dat 'bij ons' verwijst vooral naar godsdiensttegenstellingen tussen katholieke en protestantse gelovigen. Bij ons doen we het altijd zo, bij ons gaat het altijd zus, en wie het anders doet is een half mens.

Melati, zelf katholiek, spaart de katholieken niet. Ze tekent de eenzaamheid van de protestantse Louise, die met een katholieke man trouwt op voorwaarde dat de kinderen rooms zullen worden. Stelselmatig onthoudt zijn familie haar alle religieuze intimiteit. Zelfs haar jonge zoon moet bidden voor de bekering van zijn moeder.

Tussendoor lopen allerlei neven-intriges, die de verschillen benadrukken, vooral als het gaat om huwelijken. De toon is hardvochtiger dan in de Melati-romans. Zo staat er:

Pia zag er niet onaardig uit, Elisabeth was bepaald leelijk.
Behalve deze twee dochters hadden zij nog eene, die non was in Paramaribo en daar de melaatschen verpleegde, een zoon, novice bij de Dominikanen, eindelijk de student in de rechten. " (p.34)

Ook is er sprake van een "roomsche keukenmeid", een "echte jezuïetenstreek" (p.72) en er wordt schamper gedaan over "beeldjes vereeren en botjes zoenen van St. Antonius en Jozef en Maria". (p. 89)

Winnen doet geen van de partijen, integendeel. Gemengde huwelijken zijn eenzaam, een man treedt half uit wanhoop maar in het klooster, een meisje weet haar leven voorgoed verspild, er is weinig geluk in deze roman te bekennen.

Een opruiende roman, dat was het in die tijd. Niemand wist wie 'Max van Ravenstein' was, wel begreep iedereen dat het een frontale aanval was op de katholieke wereld.

Dat juist Melati dit schreef, verbaast achteraf niet. Zij had andere opvattingen van het ware katholicisme en besloot, als altijd een vrouw met principes, die met grof geschut te lanceren. Aldus geschiedde.

Klik op het plaatje om het hoofdstuk te downloaden (bevat een zipfile: Word 250 kb).

Wilt u de vorige afleveringen met de andere Boeken Van De Maand zien? Klik dan hier.