Hermelijn (eerste deel)

Hermelijn verscheen destijds, in 1885, in twee delen. Deze maand lezen we het eerste deel, bij leven en welzijn is het tweede deel volgende maand aan de beurt.

De roman opent met een klassieke afscheidscéne. Een boot vertrekt naar Indië, passagiers zeggen hun dierbaren vaarwel en wuiven naar het steeds kleiner wordende Holland. Onder hen bevindt zich de een jonge blonde vrouw die met de handschoen is getrouwd. Mevrouw De Géran de Saint-Paul, geboren Hermine van Voorden en bijgenaamd Hermelijn, reist naar haar bruidegom Conrad, zoon uit een zeer rijke koffieplantersfamilie op Midden-Java.

Daar aangekomen, wacht Hermine een akelige verrassing. Conrad is nors en afstandelijk. Hij heeft zich in het huwelijk laten dwingen door zijn zuster Corona. Toch wordt Hermine verliefd op hem:

"och kon zij niet boos zijn op haar jongen echtgenoot, zij kon haar oogen niet afwenden van zijn mooi, donker golvend haar, van zijn gezicht, dat sprekend op Kitty geleek, van zijn levendige, gitzwarte oogen, die nu meer bedroefd dan boos voor zich uitstaarden, van zijn lippen, die zij nog niet had zien glimlachen" (pag.88.)

Conrad is Indisch, en Melati van Java laat duidelijk uitkomen dat hij zijn grote schoonheid aan zijn dubbelbloed heeft te danken. Corona, zijn zuster, is om dezelfde reden ook bijzonder mooi. Als zij paardrijdt, is zij - zoals vaker Indische vrouwen in Melati's werk - zelfs adembenemend.

Via de verkenningen van Hermelijn zien wij een klassiek Indische familie in allerlei vertakkingen: Indisch met een Indonesische inslag, Indisch neigend naar Europees, Nederlands en daartussen vele nuances en levenstijlen. Uiterlijk, eetgewoonten en omgangsvormen worden beschreven of Melati die zelf in persoon aanschouwd heeft.

Dat maakt Hermelijn meer dan een meeslepende roman. In de intrige rondom Hermelijn en Conrad, spelen vele tegenstellingen in deze wijdvertakte familie een rol. Westerse medicatie versus obat, Indonesische muziek versus opera, Franse literatuur versus orale vertellingen en de christelijke leer versus het oude Javaanse geloof dat westelingen 'bijgeloof' noemen. Vele beelden van het oude Indische leven komen tot ons.

De roman eindigt met een wanhopige Corona die haar Hollandse schoonzuster verwenst. "Hadden we haar maar stil in Europa gelaten!"

Waarom dat is, en waar Melati haar werkelijke sympathie legt, staat in het tweede deel te lezen van deze overweldigend rijke en fascinerende roman, die in Nederland bijna een kwart eeuw lang populair was.

Melati van Java: Hermelijn. Leiden: eerste druk 1885. Gebruikt is de derde druk uit 1908 van de Schiedamse uitgeverij H.A.M. Roelants. Het boek is dan bijna 25 jaar lang populair geweest. Veel auteurs van nu halen die kwarteeuw niet.

Gebruikte editie: Melati van Java: Hermelijn Deel 1 Scheidam: H.A.M. Roelants, 1908 (eerste druk 1885)
Aantal boekpagina's: 234
Verkrijgbaarheid: redelijk
Prijs: ongeveer 20 euro voor latere drukken

Klik op het plaatje om Hermelijn (deel 1) te downloaden (bevat een zipfile: Word 112 kb).

Wilt u de vorige afleveringen met de andere Boeken Van De Maand zien? Klik dan hier.