Herfstdraden (1896)

Het is Hortense de Charière die in dit boek de feitelijk hoofdpersoon is. Een even intelligente als beeldschone Indische vrouw, zoals we vaker in de romans van Melati van Java ontmoeten. Hortense heeft...

"een flinke gestalte, een mooi besneden, pikant gezicht, waarvan de teere olijfkleur fijn afstak tegen het donkere, gekroesde haar, dat haar kopje als in een lijst zette; oogen zacht als fluweel en tegelijk zoo vurig als karbonkels; oogen donkerblauw, meer dan zwart, omgeven door lichter blauw van dezelfde tint, wat ze nog grooter en nog eigenaardiger van uitdrukking maakte." [p.39]

Dat uiterlijk heeft ze aan haar moeder te danken, maar deze heeft geen plaats mogen krijgen in het leven van Hortense. Zij is als jong meisje naar Nederland gestuurd, om daar een Europese opvoeding te ontvangen. Na haar jaren op het pensionaat is ze bij Nederlandse familie gekomen, woonachtig in het benepen plaatsje Grondvoort.

Daar ontmoet ze Philip van Asten. Een zwakke natuur, erfelijk belast met een aanleg tot drift die hij nauwelijks kan beheersen. Eerder sloeg hij iemand dood en moest in de gevangenis een straf uitzitten. Tussen Hortense en Philip ontstaat een romance. Als hij een goede baan in Indië krijgt aangeboden, trouwen ze en vertrekken ze samen, in de overtuiging het geluk tegemoet te gaan. Snel is Hortense in verwachting.

Maar dan slaat het noodlot toe.

Na een driftaanval van Philip stort Hortense in. Zij verliest haar ongeboren kind. Totaal onverwacht haar moeder op bezoek. Tussen haar en Hortense komt het tot een verschrikkelijk confrontatie:

"Ma, word toch weer christin!" smeekte zij; "ga uit de kampong weg en laat dien man varen. Dan zullen wij, dan zal ik voor u zorgen. Ik heb nog geld, dat besteed ik dan geheel voor u."
"Dank je wel! Mijn hollandsche man heeft mij weggejaagd. Hij heeft mij mijn kind ontnomen, en nu heb ik een anderen man en andere kinderen. Wat zou dat, of zij Javanen zijn? Mijn moeder was ook Javaansche!"
"Maar vindt u het niet vreeselijk, u, met uw europeesche opvoedingen gewoonten van beschaafde menschen, daar tusschen die Javanen te leven? Ik kan me dat niet voorstellen."
De vrouw lichtte haar schouders op.
"Men went aan alles."
"En is die - man goed voor u?"
"Zooals alle Javanen zijn. Soms slaat hij mij en ik sla hem terug! Mijn hollandsche man kon mij ook plagen!
[p.145]

Hortense verloochent haar moeder en dat is het keerpunt in deze aangrijpende roman. Philip besluit uit het leven van Hortense te verdwijnen, zij vertrekt in haar wanhoop naar Nederland. Nog eenmaal flakkert haar levensmoed op, als zij besluit haar meisjesdroom paardrijdster te worden, maar het is te laat. In Nederland is daar nauwelijks plaats voor. De familieschoot is te benauwend. Hortense neemt een leven als verpleegster op en op de laatste bladzijde de roman onthult Melati de bestemming die deze bijzondere Indische vrouw tegemoet gaat.

Gebruikte editie: Herfstdraden
Schiedam: H.A.M. Roelants, 1907 (tweede druk)
Aantal pagina's: 200
Verkrijgbaarheid: redelijk
Prijs: ca 15 euro

Klik op het plaatje om Herfstdraden te downloaden (bevat een zipfile: Word 130 kb).

Wilt u de vorige afleveringen met de andere Boeken Van De Maand zien? Klik dan hier.