April 2009

Melati van Java: Catharina Howard. De vijfde koningin. Historische roman
Schiedam: H.A.M. Roelants, [geen jr.]

Een zeer oud exemplaar is dit, met vlekken en ezelsoren, maar het was er, en geen pagina ontbrak er.

Melati hield van koninginnen, en moet zij sympathie voor Catharina Howard gevoeld hebben. Minder dan voor Hendrik VIII, die haar tot zijn vijfde echtgenote nam. Als Anna Boleyn, de vierde echtgenote, op zijn bevel gedood is, schrijft Melati:

"Intusschen stond het gekroonde monster in Richmond Park onder een eik, dien men thans nog aan wijst, met ongeduld het kanonschot af te wachten, dat op den Tower moest worden afgevuurd, zoodra de bijl den hals zijner eenmaal zoo innig geliefde Anna had afgehouwen."(p.90)

Even verderop verzucht ze:

"Men weet waarlijk niet wat meer walging verwekt, de huichelarij en wreede losbandigheid van den koning, of de karakterloosheid en slaafschheid zijner handlangers."(p. 91)

En daarna:

"'t Is lente in en om hen, de wereld is zoo schoon, de lucht zoo helder, de zon zoo schitterend; overal heerscht vrede en kalmte.
Wie kan zich nu verbeelden in het Engeland te zijn van Hendrik VIII, den britschen Nero, in een tijd, dat de kloosters verwoest, de kerken en kasteelen geplunderd, koninginnen, abten, bisschoppen, kanseliers, prinsen en princessen naar het schavot gesleept, onthoofd, opgehangen, verbrand worden?"(p. 97)

De sympathie voor de koninginnen is omgekeerd evenredig groot. Alle echtgenotes komen in deze roman voorbij en steeds hebben zij het gelijk aan hun kant.

Dat geldt in het bijzonder voor Catherina Howard. Aanvankelijk is ze een jong en onschuldig meisje, verlangend naar liefde. Later een bange vrouw, die vooral goed wil doen. Ze sterft moedig als een ware vorstin:

"Als een lam werd Catharina ter slachtbank geleid; haar dood was een gerechtelijke moord, waaraan elke schijn van wettelijkheid ontbrak. Weinig bijzonderheden omtrent haar laatste oogenblikken zijn bekend, maar het schijnt zeker, dat zij ten einde toe volhield, dat zij onschuldig was aan de schandelijke misdaden, haar ten laste gelegd. Zij nam haar dood aan als een billijke straf voor haar misslagen, waarvan zij de grootheid overdreef, en zonder spijt verliet zij een leven, dat haar zooveel verdriet, angst en berouw had gebracht." (p.213)

En dan geeft de historisch onderlegde Melati nog een keer Hendrik een sneer:

"Hendrik's vijfde koningin was uit den weg geruimd; het zou niet lang duren of hij kon de zesde gaan vrijen en trouwen.
Zijn weduwnaarssmart lenigde hij in dien tusschentijd door haar familiebetrekkingen te plunderen."(p.214)

Feiten en fictie zijn in deze roman vermengd tot een weergave die Melati van Java persoonlijk beviel. Hendrik? Weg ermee. De vorstinnen? Respect en bewondering. Subjectief is het zeker. Maar ook meeslepend geschreven, met een goed oog voor detail. Een aanrader. Ook voor uw dochters.

Klik op het plaatje om het hoofdstuk te downloaden (bevat een zipfile: Word 159 kb).

Wilt u de vorige afleveringen met de andere Boeken Van De Maand zien? Klik dan hier.