September 2005

Vacantie Amsterdam: L.J. Veen, (eerste druk 1896). In één band met In Extremis

Een hoogst moderne novelle is Vacantie, omdat het belangrijkste personage een vrouwelijke arts is. En dat in 1896, slechts enkele jaren nadat Nederland in 1879 Aletta Jacobs als eerste arts mocht begroeten. Dat de dokter ook een vrouw kon zijn, was een nieuw fenomeen. Wennen, voor iedereen. Melati, zelf levend van de pen, dacht via deze roman hierover mee, en gaf haar publiek stof tot nadenken.

Een stoomboot vaart door Schotse wateren. Twee heren spreken over vrouwen. John Berkmans is getrouwd en klaagt, Caspar van Eyken is vrijgezel en klaagt ook. Hun afschuw betreft vooral geëmancipeerde vrouwen. Dan laat een passagiere merken dat ze ook Hollands verstaat. Ze stellen zich aan elkaar voor. De vrouw heet Andrée Bauer, ze woont in Amsterdam.

Tussen Andrée Bauer en Caspar van Eyken onstaat een prille romance. Hij geniet van haar lach, haar intellect, haar wijsheid. Zij voelt zich gestreeld door zijn aandacht. Zij beklimmen samen bergen, praten en gaan steeds meer op in elkaars gezelschap.

Als Caspar haar ten huwelijk vraagt, stelt ze een voorwaarde: ze zullen elkaar over een jaar weer zien,"in Friedrichroda op den Gottlobtempel". Dan zal ze hem antwoorden.

Na een jaar nadert de dag. Hij is inmiddels verloofd met een oppervlakkig meisje, dat in het geheel niet geëmancipeerd is en hem verveelt. Aan de afspraak denkt hij nog. Eigenlijk is Andrée zijn grote liefde; maar hij denkt dan nog dat een oppervlakkige vrouw hem de huiselijkheid biedt die hij nodig heeft.

Andrée Bauer daarentegen is standvastig. Zij gaat naar de tempel, dwars door het noodweer heen. Tevergeefs wacht zij op hem, ook als het duister is. Dan begrijpt ze.

Later komen ze elkaar weer. Te laat, vindt Andrée, want hij is verloofd. Caspar voelt zijn hart naar haar uitgaan, nog steeds, ondanks de verloving. Nu kent hij haar geheim, wat Andrée verborgen hield voor de man die een hekel had aan geëmancipeerde vrouwen: zij heeft medicijnen gestudeerd, zij is arts, zij heeft een eigen praktijk.

Het levensverhaal dat Andrée vervolgens vertelt, geeft Caspar een beter begrip van deze bijzondere vrouw. Te bijzonder om echtgenote te worden? Is hijzelf niet te klein om haar man te zijn? Daarmee worstelt Caspar en uiteindelijk vindt hij het antwoord.

Lees de afloop in Vacantie, maar bepaal eerst uw eigen standpunt over het fenomeen dat in onze tijd downdating heet: een erudiete vrouw ontmoet een minder ontwikkelde man.

Klik op het plaatje om Vacantie te downloaden (bevat een zipfile: Word 71 kb).

Wilt u de vorige afleveringen met de andere Boeken Van De Maand zien? Klik dan hier.