Waarheen?

Een enkel woord slechts telt de titel van deze ruim honderd jaar oude roman.Waarheen? Het antwoord geven wij vanzelf: naar Indië! Voordat we daar zijn, gebeurt er evenwel in dit boek veel dat tot nadenken stemt.

Op het oude huis Paalberg woont Charlotte de Waller met haar vader, kolonel de Waller:

"Hij was een lang man met een echt militair voorkomen, in den laatsten tijd wat stijf geworden van de rhumatiek, maar toch nog zeer eerbiedwekkend en flink. Zijn voorhoofd zag er zorgvol uit, zijn oogen konden soms midden in het gesprek voor zich uitstaren, als hoorde of zag hij niets meer van wat er om hem heen gebeurde (...)" [p. 15]

De oude kolonel heeft redenen genoeg om voor zich uit te staren. Zijn lieve echtgenote, moeder van Charlotte en Willem, is overleden en heeft hem met herinneringen achtergelaten. Vroeger in Indië was zij de ziel van elk huis, zoals Charlotte nog goed weet:

Mevrouw de Waller had er bijzonder slag van, om een kamer, een huis, een tuin, een prettig, vroolijk aanzien te geven; en daardoor kwam het vooral dan ook, dat Charlotte van hare kinderjaren zulk een aangename, heldere herinnering bewaarde. De tuinkamer met de lichte stores, het donkere behangsel en de groote bloemenmanden, goed voorzien van, nu juist geen kostbare, maar altijd frissche bloemen, - wat een verschil vormde die niet met de sombere huiskamer van thans! [p.28-29]

Van Charlotte wordt nu dezelfde magische eigenschap verwacht, maar het prozaïsche Duivenvoorde in Nederland biedt niet hetzelfde als Indië. Al snel krijgt ze andere zorgen.
Haar broer Willem blijkt een zwakheid in zijn karakter te hebben. Vroeger was hij ruw tegen zijn zusje en driftig van karakter. Een strenge kostschool bleek nu niet geholpen te hebben. Willem heeft onder invloed van slechte vrienden geld verduisterd. Naar de gevangenis hoeft hij niet; vader zal het hem vergelden. Maanden houdt hij zijn zoon eenzaam opgesloten, totdat Charlotte Willem ontdekt en bevrijdt.

Nu is ook Charlotte uit de gunst. Zo'n zelfstandig meisje!

Willem besluit weg te gaan, om zijn vaders respect te herwinnen en zijn eigen eer opnieuw terug te vinden. Waarheen? Willem gaat naar Indiï. Enkele brieven stuurt hij nog, dan zwijgt hij. Op Paalberg wordt het erg eenzaam.

Op een dag komt, totaal onverwacht, Willem terug. Kaal, een litteken op zijn wang, op Atjeh geweest, maanden in het hospitaal gelegen maar uiteindelijk wel met de Willemsorde gerkegen. Zijn vader is ontroerd:

"Mijn zoon, officier en ridder, meer dan ik had durven hopen in mijn stoutste droomen!" en er rolden tranen over de gerimpelde wangen van den ouden militair. "Hoe kwam dat, vertel mij alles!" [p.134]

Ook Charlotte heeft het een en ander te vertellen. Over haar schoolvriendin Mathilde bijvoorbeeld, die zo dapper examens heeft gedaan zodat ze haar eigen brood kan verdienen. Dat Mathilde ook mooi is - prachtig donker haar - blijkt vanzelf als Willem haar ziet. De affectie is wederzijds, en terwijl Charlotte tevreden bij haar oude vader blijft wonen, gaan Willem en Mathilde samen een nieuwe toekomst tegemoet. Waarheen? Precies. Naar Indië.

Gebruikte editie: Waarheen? Amsterdam: Jan Leendertz. 1885. (eerste druk, luxe uitgave)
Aantal boekpagina's: 140
Verkrijgbaarheid: zeldzame eerste editie; latere edities redelijk
Prijs: ongeveer 15 euro voor latere edities

Klik op het plaatje om Waarheen? te downloaden (bevat een zipfile: Word 68 kb).

Wilt u de vorige afleveringen met de andere Boeken Van De Maand zien? Klik dan hier.