Ems
I.H. van Soest: Joke wordt mensch. Meisjesroman uit Indië
Joke van Waanderen is achttien jaar en zoals ze in haar dagboek schrijft, "in
alle opzichten een meisje van mijn tijd". Maar ze is kinderlijker, wat
haar ouders met zorg vervult. In het gezin is ze onrustig. Daarom stuurt haar
moeder Joke uit logeren, naar een vriendin van haar in Soerabaja, waar een ander
meisje is, Dolly genaamd.
Het verschil tussen beide
gezinnen blijkt erg groot. Thuis zijn de banden onderling hecht en is de sfeer
warm. Bij Dolly gaat iedereen een eigen weg; moeder werkt als vrijwilligster
voor de 'Vereeniging tot behartiging van het Indische Kind', maar laat het werk
door een secretaresse doen. Ondanks de wensen van thuis, gaat Joke met Dolly
's avonds uit. Daar ontmoet ze de aantrekkelijke Van Donker Creeken, handelsman
en fuifnummer. Ze is gecharmeerd van hem, maar leert dat door verschillende
teleurstellingen te verbergen.
Dan storten de zaken van
Dolly's vader in. Het gezin moet ernstig bezuinigen. Dolly's vader krijgt een
zenuwinzichting, haar moeder weet nauwelijks van te doen en Dolly zelf verlooft
zich acuut met een doodgoede betrouwbare jongeman. Dan blijkt de kracht van
Joke. Ondanks de gemengde gevoelens die ze heeft over de situatie, treedt ze
handelend op, zowel in het huiselijke als in het zakelijke domein. Dat is de
beproeving die haar uiteindelijk "mensch" maakt en haar ook liefdesgeluk
schenkt.
Een mooie roman is dit,
met veel inkijkjes van het jaren '30 leven in Soerabaja. Omgeving, uitgaansgelegenheden,
bedienden, handelsconnecties, alles komt, zij het fragmentarisch in beeld. Dat
een meisje veel meer kan dan ze denkt als ze eenmaal beproefd wordt, zal voor
Ems'lezeressen een bemoedigende gedachte zijn geweest. Empowerment is
het, al heette dat nog niet zo toen Joke wordt mensch verscheen.
Deze editie: Alkmaar: Uitgeverij Kluitman,
1936
Aantal boekpagina's: 237
Illustraties: B. Midderigh-Bokhorst
|