Suze Geerts-Ronner (1882-1977)
Rechts, omringd door familie, Suze Geerts-Ronner (Foto uit familiebezit)
"Vaak gebeurde het, dat wij op onze wandelingen, vergezeld door andere hotelgasten, van hen hoorden: 'wat geniet men toch veel meer, als er iemand mee is, die dat alles weet en aanwijst.' Boekjes, als er in ons vaderland door Heimans en Thijsse geschreven zijn en die velen de oogen hebben geopend voor de wonderen in bosch en veld, op heide en in het duin, ontbreken hier echter ten eenenmale, terwijl het groote werk van Junghuhn voor weinigen bereikbaar en voor de meeste leeken toch ook te uitvoerig is.Zoo kwam langzamerhand het plan bij mij op, te trachten eenigszins in deze leemte te voorzien, door een boekje te schrijven voor leeken, getiteld: 'Vacantie in de bergen', en toen dan ook het Bestuur van de Nederlandsch-Indische Natuurhistorische Vereeniging, dat mijn plan kende, mij verzocht zoo mogelijk nog dit jaar een dergelijk boekje te schrijven, waarvan zij de uitgave in hare Bibliotheek op zich wilde nemen, besloot ik het reeds lang gekoesterde plan uit te voeren."
Dat schrijft Suze Geerts-Ronner in het Voorwoord van haar eerste boek: Vacantie in de bergen. Een luchtige titel, die de serieuze inhoud van de publicatie niet helemaal recht deed. In 218 pagina's met een aanvullende woordenlijst, met tekeningen 'naar het levend model', geeft Suze Geerts-Ronner een uitgebreid verslag van verschillende natuurgebieden op Java. De natuur was een tastbare werkelijkheid, maar ook haar persoonlijke manier waarop zij de schepping beleefde. In Vacantie in de bergen laat de auteur zich kennen: nimmer klagend over hitte of ander ongemak, altijd opgewekt en doortastend, en met grote kennis van de natuur. Een vrouw met een plan. Een missie, wellicht.
Sjoerdtje Johanna Maria Ronner werd geboren in Dokkum op 15 juni 1882. Ze overleed 95 jaar later in Driebergen. Een leven van bijna een eeuw lang, een bijzonder leven.
Als jong meisje bezocht Suze Ronner tussen 1897 en 1901 de Rijkskweekschool voor onderwijzeressen te Apeldoorn. Geen gebruikelijke keuze voor een meisje. Wel typerend. Suze bezat een onafhankelijke geest, voelde een links gekleurde belangstelling voor de vraagstukken van haar tijd en was pro-vrouwenkiesrecht, in een tijd dat dit nog zwaar bevochten moest worden.
Op school deed ze het uitstekend; haar latere echtgenoot Johan Geerts schreef in zijn mémoires: "Voor toelating tot die kweekschool werd over het gehele land een vergelijkend examen afgenomen onder 300 kandidaten waarvan er uiteindelijk 40 door mochten voor een mondeling examen en daarvan werden er slechts 20 aangenomen. Gedurende de 4 jaar van haar opleiding was Suze de beste leerling. In 1903 behaalde zij de hoofdakte."
Suze werkte achtereenvolgens als onderwijzeres in Brummen en Deventer.
In 1901 leerde ze haar latere echtgenoot Johan Geerts kennen. Beiden waren lid van de PVDA en hadden veel op met Troelstra. Johan Geerts, terugkijkend op hun kennismaking: "Bij onze eerste gesprekken en ook in de briefwisseling kwam duidelijk uit, dat wij voor dezelfde onderwerpen belangstelling hadden, o.a. het socialisme, de geheelonthouding, de reinleven beweging, de volkomen gelijkwaardigheid van man en vrouw, het historisch materialisme etc. We hadden beiden botanische belangstelling en genoten van de levende natuur."
Autonoom van geest waren beiden ook. Uit de mémoires: "15 juni was onze verlovingsdatum. Wij vroegen onze ouders niet of wij ons mochten verloven, zoals toen algemeen de gewoonte was. Wij vertelden onze ouders dat wij ons verloofd hadden. Op hun protest tegen die, tegen alle conventionele en gangbare regels ingaande wijze van ons verloven, was ons antwoord: Dit gaat niemand aan behalve onszelf."
In Amsterdam nam ze in 1904 een universitaire studie op. Biologie, onder meer bij de toen beroemde hoogleraar Hugo de Vries. Suze heeft 'slechts' kweekschool en kan dus alleen een middelbare acte halen.
Ze trouwden in 1908. Suze volgt haar man naar Utrecht waar hij leraar wordt. In 1913 vertrekken ze naar Indie, naar Pasoeroean (Oost-Java). Hier wordt Johan onderdirecteur proefstation van de Java suikerindustrie. Ze worden lid van de Nederlands Indische Natuur historische Vereniging. Uit verlangen Java oed leren kennen maken ze samen vele tochten over Java.
In Pasoeroean wordt het gezin dat al twee kinderen telde: (Geert, geboren te Utrecht ini 1910 en Marie geboren te Utrecht 1912,) uitgebreid met twee kindere:. Sipke in 1916 en Arjen in 1917. Kort erna wordt Johan adviseur der Nederlands Indische Landbouw Maatschappij te Soerabaia. Ze wonen hier van 1918 tot 1929. In Soerabaia werd Suze lerares aan de Suikerschool, ze gaf daar biologie en geologie.
Altijd ondernam Suze lange tochten in de natuur, die zij dankzij haar academische achtergrond kon analyseren en met haar hart kon aanvoelen. Het resultaat Suzes natuurliefde waren kinderen die ook van de natuur leerden houden en het boek Vacantie in de bergen. Riveiren, vulkane, struiken en bomen, alles werd met een nauwkeurig observerend oog bezien en beschreven. De Indonesische bevolking kwam daarbij ook in beeld, geheel vanzelfsprekend, maar toch op een verre achtegrond. Elke menselijkheid was nu eenmaal nietig vergeleken met de grootse natuur.
Zomaar een natuurwandelgids is Vacantie in de bergen bepaald niet. We zien door de ogen van Suze Geerts-Ronner Java in de vroege jaren '20 van de vorige eeuw, en beoefenen met haar de 'natuursport' zoals zij dat noemde. Nooit klagen, altijd voortgaan, naar de volgende berg, hoger op, en dan weer door het dal. Intrigerende tochten.
In 1929 keerde Suze Geerts-Ronner met haar gezin terug naar Nederland. Ze publiceerde nog een boek getiteld, Het Bos in Den Haag. Weer de natuur, die haar grote liefde bezat en bleef houden.
In Nederland promoveerde Johan bij de eerder genoemde Hugo de Vries. Suze had aan de dissertatie aanzienlijk bijgedragen, zo bleek bij de uitreiking van de doctorsbul. Uit de mémoires van Johan: "In de toespraak die Hugo de Vries tot ons richtte, bij het overhandigen van de doctorsbul aan mij, zei hij o.a. het volgende: Het spijt mij, dat de wet niet toelaat aan U, Mevrouw, ook een doctorsbul te verlenen, daar u geen eindexamendiploma hebt, anders zou ik dat, op grond van wat u aan uw mans onderzoek bijdroeg, gaarne hebben gedaan. Deze uitspraak grondde de Vries mede op het feit, dat Suze zo'n goed middelbare akte Plant en Dierkunde had afgelegd. Hij noemde dat resultaat indertijd charmant."
Charmant? Een curieus gekozen woord voor een vrouw met een gedegen opleiding en bewezen onderzoekscapaciteiten. Voor een man werd dat woord niet gebruikt.
Suze Geerts-Ronner overleed in 1977. Het lijkt zo kort geleden. In familiepapieren rusten verhalen over deze bijzondere vrouw, die door Java trok met het gemak of het een grote tuin was. Vitaal, ondernemend en scherp ziend. Er zijn vrouwen, die met een enkel boek zichzelf laten kennen. Suze Geerts-Ronner was zo iemand.
Met dank aan Sjoerdje Johanna (Galama) Geerts, kleindochter van Suze Geerts-Rommer.
Meer lezen van Suze Geerts-Ronner?
Over Suze Geerts-Ronner
