Ems I.H. van Soest (1908-1984)
Emma Ingelina Helena van Soest heette zij, en hoewel haar boeken tientallen jaren geleden verschenen, zijn ze nog altijd geliefd. Velen kennen haar meisjesromans zoals De Pauw (1930), Het Bergkoninginnetje (1934) of latere titels als Een wajang in Gods handen (1946).
Nadat Ems de drie-jarige H.B.S-cursus doorlopen had, behaalde ze verschillende type- en stenodiploma's. In een betrekking op het Semarangse kantoor van Crone leerde ze de ups and downs van het kantoorleven kennen. Over dergelijke ervaringen kon ze geen boeken vinden. Ems, die zo graag las, besloot kordaat daarin verandering te brengen, vertelde ze later: "Ik nam de typemachine en schreef achter elkaar De Pauw, mijn eerste boek. Ik heb altijd getracht het Indische leven, mijn leven, zo precies mogelijk weer te geven."
Met De Pauw legde Ems van Soest de basis voor een succesvolle literaire carrière. Ieder jaar verscheen er één, soms twee boeken. Vrijwel altijd vertelde ze over het werkende meisje in Indië, dat soms in troosteloze pensions moest wonen, vaak een gelukkig huwelijk sloot en altijd een goed karakter had. Het was een nieuw genre meisjesboeken dat enorm aansloeg. Tot kort na de Tweede Wereldoorlog was Ems een gevierd schrijfster.
Net als voor veel anderen, was de oorlog ook voor Ems een omslagpunt. Ze had Indië inmiddels ingeruild voor het Hollandse Den Haag. Door bombardementen verloor ze woning, huisraad en dierbare familie-eigendommen uit Indië. Ieder dubbeltje moest voortaan omgekeerd worden. Terwijl ze haar teleurstelling over een verloren liefde verwerkt en met bureaucratische instanties vocht om de vergoeding van geleden oorlogs-schade, had ze ook nog zorgen om haar broer, bij wie tuberculose geconstateerd was. Dit alles vond zijn weerslag in haar boeken.
De waardering bleef uit. Het publiek wilde in haar alleen de zorgeloze meisjesboeken-schrijfster zien. Ems ging terug naar kantoor.
De jaren '60 en '70 waren moeilijk. Haar ogen gingen achteruit -een ramp voor een schrijfster - en ze was eenzaam. Of ze ooit weer echt zou schrijven, betwijfelde ze.
Maar op verzoek van Lilian Ducelle, destijds redacteur van Tong Tong, begon Ems over haar Indische jaren te publiceren. De theegeur op de onderneming, de pracht van de tjemara-bomen, de elegante jurken die mama voor haar maakte, de lagere school- alles even dierbaar. Er kwamen brieven van lezers, vol herkenning en sympathie.
In 1984 overleed Ems. De laatste periode was soms treurig geweest, maar wel met de troost weer te kunnen schrijven, juist over de gelukkigste tijd in Indië. Alsof ze het voorzien had, noteerde ze in 1932, als net gedebuteerd schrijfster, in haar Op den achtergrond genoteerd: "ze zou schrijven, zich aan dat állerliefste werk wijden, dat werk, dat haar een tweede leven gaf als het ware, het werk, waaruit ze altijd weer nieuwe moed kon putten".
Bronnen: eigen onderzoek van de conductrice. Boeken geschreven door de schrijfster. De foto is welwillend afgestaan door Lilian Ducelle.
Meer lezen van Ems I.H. van Soest?
Over Ems I.H. van Soest
