J.C. Soewarno-van der Kaaden (1892-1965)
Johanna Cornelia van der Kaaden werd geboren op 24 januari 1892, in de prozaische Nederlandse plaats Bergambacht. Haar ouders waren Johannes Jacobus van der Kaaden (1860-1923) en Maria van der Straaten (ca. 1868-1936). Ze had minstens vier broers en zusters.
Het gezin verhuisde in haar vroeger jeugd naar Almkerk, waar haar vader notaris werd. Later studeerde ze medicijnen in Amsterdam en behaalde ze in 1913 ze haar kandidaats. In 1917 voltooide ze haar studie en was ze officieel arts. Ze trouwde op 17 maart 1919 in Almkerk met Mas Gond Soewarno (circa 1890 te Pitoeroeh, Indonesië). Hij was oogarts. Het echtpaar kreeg in elk geval één zoon: Winneton Soewarno, geb. 15-10-1920 te Soerabaja.
Het was destijds ongewoon voor een Nederlandse vrouw om met een Indonesische man te trouwen. In haar handboek de Europeese vrouw in Indië uit 1914 waarschuwde de publiciste Beata van Helsdingen-Schoevers daartegen. Door haar huwelijk verloor de Nederlandse vrouw immers haar nationaliteit en werd Indonesische; velen met de oude koloniale mentaliteit noemden dat met een denigrerend woord "Inlandse".
Er is niet heel veel bekend over haar beweegredenen. Enkele brieven slechts. Waren ze zeer verliefd, had zij besloten dat individuele keuze belangrijker was dan maatschappelijke opinie?
Na haar studie werkte ze een klein jaar voor het Nederlands Kankerinstituut, als assistente. In 1918 schreef ze in een brief dat die baan haar niet beviel en dat ze daarom onslag nam. In die tijd werkte ze aan haar promotie, die volgens haar in hetzelfde jaar zou worden bereikt. Daarna is ze met haar echtgenoot naar Indië vertrokken waar ze onder meer werkte als vrouwenarts. Een brief uit 1927 is weer geschreven vanuit Almkerk. Rond 1935 woonde en werkte ze in Den Haag, in 1961 te Zeist, waar ze overleed op 7 januari 1965.
Mevrouw Soewarno-Van der Kaaden moet een interessant leven hebben geleid. Zelfstandig, intelligent en veelzijdig. Haar werk als arts keert terug in haar romans, die zich overwegend in Indië afspelen. Deze romans zijn bepaald geen society-romans vol aantrekkelijke doktoren, maar sociale romans, geschreven met opvallend veel compassie voor de minderbedeelden. Vooral De weg naar Plantoegan (1948) ontroert. Hierin beschrijft ze de ontzetting van een meisje dat ontdekt lepra te hebben en weet wat haar wacht: uitverstoten te worden uit de maatschappij. De roman is een pleidooi voor een betere gezondheidszorg en voor mededogen met de zieken. In het vier keer herdrukte Nonna dokter (1936) beschrijft ze het leven van een vrouwelijke arts in Indië. Ook hier zullen ongetwijfeld biografische elementen aanwezig zijn.
Veel over deze bijzondere auteur is nog onbekend. Daarom verwelkomt het Damescompartiment Online dit summiere levensbericht, in de hoop op aanvullingen. Wie iets weet? Graag.
U kunt ook mailen naar de bron van deze gegevens, Daan van der Kaaden (daan@vergetenboek.nl); zie ook: www.vergetenboek.nl
Meer lezen van J.C. Soewarno-van der Kaaden? Een selectie:
Over J.C. Soewarno-van der Kaaden
