Ena Stok-van Es (1918-2008)
"Ik schrijf om mijn kinderen te vertellen wat Indisch-zijn voor mij betekent", zei Ena Stok-van Es in 2001 op de Pasar Malam Besar. Een vol Bibit-theater luisterde ademloos naar haar uitleg. Zij vertelde over het eiland Banda, waar haar familie vandaan kwam, over haar leven in het vooroorlogse Indië en haar jaren in Nederland.
Ook in haar werk vertelt zij hierover. Haar drie boeken vormen feitelijk een trilogie, waarin het autobiografische onmiskenbaar aanwezig is. Haar debuut Het geurend goud van Banda (1980) is een meeslepende roman die zich afspeelt op het eiland Banda, in de negentiende eeuw. De heldin van het boek is Anita van Eck. "Mijn grootmoeder", zegt Ena Stok-van Es. En zij waarschuwt tegen de eeuwige lezersfout om alles autobiografisch te willen zien. Voor dit boek verrichtte zij grondige reserarch. Met succes, want tijdens haar bezoek aan Banda in de jaren '80, bleek de werkelijkheid die zij daar aan trof, overeen te komen met hetgeen de naslagwerken haar gezegd hadden.Het Het geurend goud van Banda was een enorm succes: het boek vloog de winkel uit, werd drie keer herdrukt en is nu zelfs antiquarisch zeldzaam.
Drie jaar later verscheen De stille roep van Insulinde. In dit boek voerde Ena Stok-van Es ons mee naar het Borneo, de jaren '20, Bandoeng en naar een klein dorpje op Sumatra. Alweer: een succes.
In 2001 verscheen Paradijs van porselein. Ook hier: autobiografische elementen vermengd met verhalen over en van anderen. Ena Stok-van Es vertelt over het mondaine vooroorlogse uitgaansleven, liefde en moederschap, stille krachten, de verschrikkingen van de Japanse kampen, en de moed en hoop die haar - en anderen- erdoor heen sleepten. Het boek eindigt met de aankomst in Nederland. Wat er in het volgende boek gebeurt? Ena Stok-van Es: "De titel heb ik al: "Vriendelijk vaderland", want we werden hier natuurlijk met open armen ontvangen." En zij lacht, niet eens bitter.
Meer lezen van Ena Stok-van Es?
Over Ena Stok-van Es
